ห่วงโซ่คุณค่าของพืชที่สำคัญ

ห่วงโซ่คุณค่าของพืชที่สำคัญ


การศึกษาข้อมูลพื้นฐานของพืชเศรษฐกิจนำร่องสำคัญของไทย


ห่วงโซ่คุณค่า (Value Chain) : ข้าว


>
ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทยโดยเป็นแหล่งรายได้หลักของการส่งออกในหมวดสินค้าเกษตร นอกจากนี้ข้าวยังเป็นอาหารหลักของประชากรไทย พื้นที่ถือครองในการเกษตรส่วนใหญ่ได้ใช้ในการปลูกข้าว โดยประเทศไทยมีการส่งออกข้าวเป็นอันดับ 1 ของโลก ตั้งแต่ปี 2524 จนถึงปัจจุบัน ในปี 2564 ส่งออกได้มากถึง 6,117,369 ตัน คิดเป็นมูลค่าการส่งออก 107,758 ล้านบาท จึงเห็นได้ว่า นอกจากเราสามารถผลิตข้าวเพื่อบริโภคแล้ว เรายังส่งออกข้าวไปต่างประเทศ จนสามารถนำเงินตราต่างประเทศเข้าสู่ประเทศได้ในอันดับต้น ๆ นอกจากนี้รายได้ที่ได้จากการส่งออกข้าวส่วนใหญ่ เป็นรายได้ในลักษณะสุทธิ (Net Income) โดยมีการสั่งซื้อปัจจัยการผลิตจากต่างประเทศเป็นส่วนน้อย ไม่เหมือนกับในบางอุตสาหกรรมที่ยังคงต้องพึ่งพาปัจจัยด้านการผลิตจากต่างประเทศเป็นหลัก
จากการศึกษารายละเอียดของห่วงโซ่คุณค่าของข้าว พบว่า มีผลิตต่อเนื่องที่เกี่ยวข้องใน ห่วงโซ่คุณค่าค่อนข้างมาก ทั้งกลุ่มผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับการบริโภค หรือใช้เป็นองหารหลักในการดำรงชีวิตของมนุษย์ และกลุ่มที่มีการต่อยอดในการการผลิตผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมต่าง ๆ โดยหลังการเก็บเกี่ยว ข้าว จะถูกรวบรวมเพื่อใช้ประโยชน์ โดยแบ่งเป็น 3 ส่วนหลัก ๆ คือ อุตสาหกรรมอาหารและสุขภาพ อุตสาหกรรม-แปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์กึ่งสำเร็จรูปและสำเร็จรูปผ่านกระบวนการสีในโรงสี และเก็บรวบรวมไว้สำหรับการวิจัยและพัฒนาพันธุ์ข้าว
ตามที่ได้กล่าวถึงในรายละเอียดข้างต้น จะเห็นได้ว่า ข้าวมีความเกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมจำนวนมากทั้งในอุตสาหกรรมอาหาร (Food Industry) และอุตสาหกรรมที่ไม่ใช่อาหาร (Non-Food industry) ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับข้าวซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญอันดับ 1 ของไทย